2023-cü ildə elm adamları bir çox maraqlı araşdırmalar apardılar və bir sıra xəstəliklərin müalicəsi üçün yeni perspektivlər yaradacaq bir çox kəşflər etdilər.

QHT.az ötən il edilən ən maraqlı kəşflərdən bəzilərini diqqətinizə çatdırır.

 

Kişilərdə prostat xərçənginin yeni müalicəsi

Prostat xərçəngi üçün ultrasəs və digər "fokal" müalicələr xəstəliyi olan kişilər üçün yeni ümidlər təklif edir. Çox maraqlı və perspektivli TULSA-Pro müalicə üsulu, ultrasəs istilikdən istifadə edərək prostat vəzinin daxilində xərçəng toxumasının məhv edilməsini nəzərdə tutur. Bu ambulator prosedur ABŞ Qida və Dərman İdarəsi tərəfindən 2019-cu ildə təsdiq edilmişdir. Amma keçən il aparılan araşdırmalar bunun nə qədər effektiv olduğunu göstərdi.  

Yeni bir araşdırma, TULSA-Pro ilə müalicə olunan orta və ya aşağı riskli prostat xərçəngi olan orta yaşlı və yaşlı kişilərin 96%-nin bir il ərzində PSA səviyyələrində 75% və ya daha çox azalma yaşadığını müəyyən etdi. Yüzdə 25-də erektil disfunksiya, yüzdə 11-də isə sidik qaçırma problemi var idi. Prosedurdan 3 il sonra xəstələrin yalnız 13 faizində prostat xərçəngi üçün əlavə müalicə tələb olundu, onların heç birində ciddi ereksiya problemi olmadı, 99 faizində isə sidik tutmama problemi olmadı. Müqayisə üçün qeyd edək ki, standart cərrahiyyə və ya şüa terapiyası keçirən kişilərin 25-33%-də prostat xərçəngi geri qayıdır.

 

Sıx döşlərdə xərçəng skrininqinin təkmilləşdirilməsi

Sıx döşlərdə xərçəngə tutulma riski dörd dəfə yüksəkdir, çünki sıx toxumada anormal ola biləcək daha çox hüceyrə var və sıx döşləri olan qadınlarda estrogen səviyyəsi daha yüksək ola bilər ki, bu da xərçəng riskini artıra bilər. Bununla belə, adi mamoqrafiya sıx döşlərdə olan xərçənglərin 40-60%-ni qaçıra bilər. SoftVue adlı 3D tam süd vəzilərinin ultrasəs müayinəsi bu yaxınlarda sıx döşlərdə xərçəng araşdırması üçün əlavə üsul kimi ABŞ FDA-dan əvvəlcədən təsdiqini aldı. Bu tam döş 3D ultrasəs sistemi ilə yeni texnologiya sıxılma və şüalanma olmadan toxumanın daha dolğun təsvirini təmin edən 360 dərəcə təsvir yaradır. Klinik məlumatlar göstərdi ki, adi mamoqrafiya ilə birlikdə SoftVue skan edilməsi tək mamoqrafiya ilə müqayisədə 20% daha çox xərçəngi aşkar etməyə kömək edir və yalan pozitivləri aşkar etməkdə daha yaxşıdır.

 

Diabetli insanlar üçün davamlı qlükoza monitorinqi

2023-cü ildə diabet xəstələrində qanda qlükoza davamlı monitorinqinin effektivliyi və faydalılığı haqqında anlayış artdı və ABŞ Medicare davamlı qlükoza ölçmə cihazlarını istifadəsini əhatə etməyə başladı. Bu cihazlar vaxtilə ilk növbədə insulindən asılı tip 1 diabetin müalicəsində istifadə olunurdu, lakin indi onların adətən ağızdan dərman qəbul edən və zərurət yarandıqda inyeksiya dərmanlarından da istifadə edə bilən 2-ci tip diabetli xəstələr üçün nə qədər vacib olduğu aydın oldu. Tədqiqata görə, barmaq qan şəkəri testi ilə müqayisədə, CGM cihazları orta yaşlı və yaşlı yetkinlərə qan şəkəri səviyyələrini daha yaxşı idarə etməyə kömək edir və buna görə də bir çox fəsadların qarşısını alır.

 

Qan laxtalarını məhv etməyin yeni üsulu

Ağciyər emboliyası ABŞ-da infarkt və insultdan sonra ürək-damar ölümünün üçüncü aparıcı səbəbidir. Hər il 350 000 insan bu problemlə xəstəxanalara yerləşdirilir, onlardan 100 000-i ölür. Bəşir endovaskulyar kateteri qan damarları vasitəsilə ağciyərlərə daxil edilən, qan axını təmin etmək üçün laxtada deşiklər yaradan və laxtanı həll etmək üçün dərman yeridilən cihazdır. Bəşir və Bəşir SB endovaskulyar kateterləri 2023-cü ildə FDA tərəfindən ağciyər emboliyasının müalicəsi üçün təsdiq edilmişdir.

 

  

Pərvanə Fərhadqızı