2023-cü ildə təxminən 40 milyon insan QİÇS-ə səbəb olan HİV virusu ilə yaşayırdı. BMT-nin yeni hesabatına görə, 9 milyondan çox insan müalicə almır və hər dəqiqə biri QİÇS-lə bağlı səbəblərdən ölür. Qlobal QİÇS pandemiyasına qarşı mübarizədə müəyyən irəliləyiş əldə olunsa da, Yaxın Şərq və Şimali Afrika, Şərqi Avropa və Mərkəzi Asiya, Latın Amerikasında irəliləyiş yavaşlayıb, maliyyələşmə azalır və infeksiyaların sayı artır.

QHT.az xəbər verir ki, 2023-cü ildə 630 minə yaxın insan QİÇS-lə bağlı xəstəliklərdən dünyasını dəyişib ki, bu da 2004-cü ildəki 2,1 milyon ölümdən xeyli azdır. Buna baxmayaraq, pandemiyaya son qoymaq üçün qlobal səylərə rəhbərlik edən BMT agentliyinin hesabatına görə, bu rəqəm 2025-ci il hədəfindən iki dəfə çoxdur. Gender bərabərsizliyi qızlar və qadınlar üçün riskləri artırır. Yeni yoluxma hallarının bir hissəsi stiqma və ayrı-seçkiliklə üzləşən marjinal icmalar arasındadır - seks işçiləri, kişilərlə cinsi əlaqədə olan kişilər və iynə narkotik istifadə edənlər.

Dünya liderləri 2030-cu ilə qədər QİÇS pandemiyasını aradan qaldırmağa söz veriblər və bunu HİV-ə qarşı mübarizə və insan hüquqlarını qorumaq üçün lazımi resursları təmin etməklə edə bilərlər. Liderlər 2025-ci ilə qədər yeni HİV infeksiyalarının illik sayını 370,000-dən aşağı salmağa söz veriblər, lakin 2023-cü ildə yeni yoluxmaların sayı 1,3 milyon olub. Keçən il HİV-ə yoluxmuş 39,9 milyon insanın 86%-i yoluxduqlarını bilirdi, 77%-nin müalicəyə çıxışı olub, 72%-i isə virusa qarşı mübarizə aparıb. UNAIDS-in Nyu-York ofisinin direktoru Sezar Nunes bildirib ki, müalicədə irəliləyişlər var, amma iki doza ildə 40,000 dollara başa gəlir və bu, virusu olan ən zəngin insanlardan başqa hamı üçün mümkün deyil. UNAIDS istehsalçıdan dərmanı aşağı və orta gəlirli ölkələr üçün daha əlçatan etməyi xahiş edir.

 

Pərvanə Fərhadqızı