Üç yüz min il əvvəl erkən neandertallar iki fərqli texnologiyadan istifadə edərək taxta alətlər düzəldiblər, onlardan biri hələ də Homo sapiensin ixtirası hesab olunurdu.

QHT.az xəbər verir ki, keçən əsrin sonlarında Almaniya yaxınlığındakı qazıntılar zamanı yerdən çıxarılan, yaşının 300 min il olduğu müəyyən edilən 187 taxta artefaktla yanaşı, sümüklərdən hazırlanmış əşyalar, eləcə də ot yeyən heyvanların skelet qalıqları aşkar edilib. Ətrafda yerində hazırlanmış alətlərin izlərinə rast gəlinmədiyi üçün antropoloqlar bunun ov mövsümündə ziyarət edilən gölün sahilindəki müvəqqəti ov düşərgəsi olduğunu güman edirdilər.

Tədqiqatçılar 3D mikroskopiya və mikrotomoqrafiya kimi yeni təsvir üsullarından istifadə edərək taxta artefaktları tədqiq ediblər. Əşyalar ladin, qaraçam və şam ağacından hazırlanmışdı. Sahənin yerləşdiyi keçmiş buzlaqlararası gölün sahillərində belə xammal ola bilməzdi. Onu başqa yerlərdən, ən azı üç-beş kilometr məsafədən gətirmək lazım idi.

Bəzi artefaktlar yalnız bir tərəfdən itilənir, buna görə də əvvəlki araşdırmada müəlliflər onları nizə hesab edirdilər. Artefaktların digər hissəsinin hər iki ucu işlənmişdir. Tam və parçalanmış nizələrin və atan çubuqların müəyyən edilməsinə əsaslanaraq alimlər belə qənaətə gəliblər ki, kolleksiyada təxminən 20-25 ov aləti var.

Daha 35 taxta alət, tədqiqatçıların fikrincə, gündəlik həyatda - məsələn, heyvan dərilərinin emalı üçün istifadə edilmişdir. Kiçik uclu ağac lopalarının da məişət məqsədi daşıdığı güman edilir. Onlar forma baxımından sümük alətlərinə bənzəyir və paltar və ya saç klipi kimi, ağac qabığından həşərat çıxarmaq üçün, balıqçılıq nizələri kimi və ya dəri emal etmək üçün ox kimi istifadə edilə bilərdi.

Tədqiqatçılar vurğuladılar ki, ayırma üsulundan istifadə edən alətlərin əvvəllər Afrikadakı tapıntılardan düşünüldüyü kimi təkcə Homo sapiens tərəfindən deyil, həm də Homo cinsinin digər nümayəndələri tərəfindən istifadə edildiyinə dair ilk dəlil tapdılar. Alimlər qeyd ediblər ki, bu cür alətlərin yaradılması, Homo erectus tərəfindən Acheulean texnologiyasının ixtirası kimi mühüm təkamül nöqtəsidir.

Pərvanə Fərhadqızı